الدور الاتصالي ومعايير المسئولية الاجتماعية لنشر صور الحوادث الإرهابية-دراسة تقييمية في إطار نظرية المسئولية الاجتماعية والتحليل الدلالي للصورة

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

مدرس بقسم علوم الاتصال والإعلام کلية الآداب – جامعة عين شمس

المستخلص

        تمثل الصور الصحفية أحد أبرز الأدوات التي تـــــستخدم في تغطية الأحداث، فهي بمثابة تــــسجيل حي وواقعي للأحداث؛ مما يعطيها مصداقية وتأثيرًا وقدرة إقناعية لدى القُراء، کما أنها تدعم وتُثري المضمون المرافق لها؛ لذا تعتمد الکثير من الصحف والمواقع الإلکترونية وغيرها من وسائل الإعلام على الصورة الفوتوغرافية لتغطية الأحداث الإرهابية لجذب انتباه القارئ واهتمامه.
        ويُعد الإرهاب ظاهرة عالمية لا تخص مجتمعًا أو ثقافة بعينها، وقد حازت جرائمه اهتمام وسائل الإعلام بما تبثه من أخبار وصور، وتُعد بمثابة أداة لبث وخلق إطار عام من الخوف والقلق بين المواطنين داخل المجتمع، مما يستوجب معه ضرورة تفعيل المسئولية الاجتماعية لوسائل الإعلام فيما تثبه من رسائل ومضامين تمُثل الصور الفوتوغرافية جزءًا حيويًا منها، کما يجب توجيه الاهتمام لتدريس مناهج المسئولية الاجتماعية لدارسي الإعلام، لتحقيق التوازن والسلم المجتمعي، وبث الشعور بالطمأنينة بين أفراد المواطنين في مواجهة الرعب الذي تتسبب فيه هجمات التنظيمات الإرهابية.
        لذا تهدف الدراسة الحالية، من خلال المنهج المسحي على عينة قوامها 320 من طلبة الإعلام، الذين يدرسون مناهج التصوير والتشريعات الإعلامية ومعايير المسئولية الاجتماعية وطرق تطبيقها بوسائل الإعلام، لتقييم الدور الاتصالي الذي تقوم به الصور الصحفية، ومدى مراعاة تطبيق معايير المسئولية الاجتماعية بالصحف ومواقع الصحف الإلکترونية المصرية في تناولها وعرضها لصور الأحداث الإرهابية، متمثلة في الأحداث التي وقعت في الفترة من التاسع عشر من فبراير حتي الثاني من أبريل 2019م، التي شملت: (تفجيرات الدرب الأحمر، وإطلاق النار على المصلين بمسجدي نيوزيلندا)، کما تشمل الدراسة کذلک التحليل الدلالي لنماذج قاسية من الصور الصحفية لتلک الأحداث.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


-Farag, M. (2017). alaitijahat alhadithat fi 'iitar almasyuwliat alaijtimaeiat lil'iielami: ruyat tahliliatan naqdiatan, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, (16).
-Abdullah, H. (2019). Tawzif alsuwrat alsahufiat fi almuhtawaa alraqmaa liltanzimat al'iirhabiati: dirasat tahliliat limawqie alearabiat - nit, risalat majistir ghayr manshuratin, qism al'iielami, kuliyat aladab, jamieat Tikrit, Aliraq.
-Nimr, W. (2015) Dalalat alsuwar alsahufiat walnasiyat hawl al'azmat alsuwriat fi sahifatay alquds wayadaeut 'ahranut: dirasat muqaranati, risalat majistir ghayr manshuratin, jamieat alsharq al'awsat, kuliyat al'iielama, Amman.
- Abdullah, S. (2012). tatawur alsuwrat alsahafiat fi alsahafat aleiraqiati: dirasat tahliliatan lisuar alsafhat al'uwlaa lisahifat alsabah lieam 2012, kuliyat Aladab, jamieat Tikrit, majalat albahith al'iielami, 21.
-Mohsen, A. (2012). alwazifat alaitisaliat lilsuwrat alsahafiati, majalat Al'ustadh, (203),.
-Al-Sayed, I. (2017). 'akhlaqiaat nashr suar aightialat alshakhsiaat aleamat fi alsuhuf al'iiliktruniati, maehad al'iielam al'urduniyi bialtaeawun mae markaz hirdu lidaem altaebir alraqmi, Amman, Al'urdun.                                                           
-Bayh, S. (2015). madkhal lisimiayiyat alsuwrati, majalat aldirasat al'adabiati, markaz albasirat lilbuhuth walaistisharat walkhadamat altaelimiati, (28).
-Kamel, E. (2003). alaitijah alsiymiulujii wanaqd alshaera, alqahirata: dar farhat, 19.
- Daniel Chandler, Semiotics: The Basics, London: Rout ledge, 2nd ed., 2007, P. 2.
-Saeid, S., Sobhi, O. (2011)., alsuwrat alsahafiatu: dirasat simyulujihi, alqahirata: almaktab aljamieia alhadith lilnashr waltawzie, 16.
-Benkrad, S. (2003). alsiymayiyaat mafahimuha watatbiqatiha, Almaghrib: manshurat Alzaman, 16.
-Abul-Ezz, E. (2018). aljawanib al'akhlaqiat walmihniat bialsuhuf almisriat almatbueat khilal fatarat altahawul alsiyasii, dirasat tahliliatan muqaranati, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisal 23.
- Rashid, B. (2016). taqyim altaeamul al'iielamii mae al'azamat fi masra: dirasat halatan limasir, almarkaz al'iiqlimii lildirasat al'iistratijiati,
-Rabie, H. (2017). simiayiyat alsuwrat fi alkhitab alsuhufii liltanzimat almutatarifati: dirasat tahliliat simiulujiat laeayinat min alrasayil albasariat bimajala "dabiq" wfqana limuqaraba "rulan bart", majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, (48).
-Aldaakhili, R. (2017). dalalat altaghtiat almusawarat li'anshitat altanzimat al'iirhabiat fi almawaqie al'iiliktruniat lilsuhuf alearabiati, majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, (47).
-Badr, M. (2013). surat alnizae almusalah aldaakhilii fi suria bayn sahifatay alearab alqatariat waharits al'iisrayiyliati, risalat majistir ghayr manshuratin, jamieat Alsharq Al'awsat, kuliyat al'iielami, Amman.
- Brdar, M. & Vukovic, S., A Semiotic Analysis of ‘‘Enemy’’ Management: ‘‘Serbs’’ in The Western Media. International Journal for the Semiotics of Law, vol. (19), 2006, 435-456.
- Shafiqi, R. (2018). altawzif alsiyasiu lisuar al'atraf almutanazieat fi suria dirasat dalaliat ealamatiat muqaranatan lisafahat mawaqie altawasul alaijtimaeii, almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, almujalad alsaabie eashr, aleadad al'awala, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam.
-Saeid, I. (2016). altawzif alsiyasiu litarkib alsuwrat alfutughrafia (alfutumuntaj) fi shabakat altawasul alaijtimaeii watathiriha ealaa alshabab almisrii: dirasat simiulujiatan, risalat majistir ghayr manshuratin, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielami, qism Alsahafati.
-Attef, S. (2016). altaghtiat alsahufiat almusawarat limuhakamat nizamay mubarak wamursi fi alsahafat almisriati: dirasat dalaliat ealamatiatan fi alfatrat min 2011- 2015, risalat majistir ghayr manshuratin, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielami, qism Alsahafa.
-Mabruk, R. (2016). altawzif alsiyasiu lilsuwar walrusum fi alsahafat almisriati: dirasat tahliliat ealaa eayinat min alsuhuf almisriati, risalat majistir ghayr manshurtin, jamieat 'Asyut, kuliyat Aladab, qism al'iielami.
-Aldahlawi, A. (2013). alsuwrat alsahufiat fi alsahafat alkhalijiati: tahlil madmun alsuwrat fi suhuf alriyad, alwatan, al'ayaami, alaitihadi, alraayat waeaman, almajalat alearabiat lil'iielam walaitisali, (9)
-Badraneh, A., Abu Mualla, S. (2012). alsuwrat alsahafiat bayn almihniat w almumarasatu, majalat sadaa al'iielami, almarkaz Alfilastini liltanmiat walhuriaati, (7).
-Alawneh, H. (2001). almuealajat alsahufiat litafjirat eumaan al'iirhabiat fi alsuhuf al'urduniyat alyawmiati, majalat dirasat aleulum al'iinsaniati, jamieat Alyrmuka (28).
-Mahdi, A. (2015). almasyuwliat almadaniat lilsuhafii ean eard suar dahaya aljarimati, majalat alnadwat lildirasat Alqanuniati, jumhuriat Aljazayir Alearabiati, (6).
-   Chouliaraki, L. The humanity of war: iconic photojournalism of the battlefield, 1914–2012. Visual Communication, Vol. (12), no.(3), 2013, 315– 340.
-Al'azraq, N. (2011). 'akhlaqiaat nashr alsuwar alsuhufiat fi alealam alearabii, almajalat alearabiat libuhuth al'iielami, jamieat alqahirati, kuliyat Al'iielami, (38).
-Roskes, E. (2000). alsuwrat alsahufiat walmisdaqiat almafqudati, majalat aldirasat al'iielamiati, almarkaz lidirasat al'iielamiat lilsukaan waltanmiat walbiyati, (98).