تناول السينما الروائية المصرية لقضايا الاحتجاج الثقافي والاجتماعي "دراسة تحليلية"

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة سيناء - فرع العريش

المستخلص

هدفت هذه الدراسة إلى توصيف وتحليل قضايا الاحتجاج الاجتماعي والثقافي التي تناولتها وعبَّرت عنها الأفلام الروائية الطويلة المصرية؛ وذلک من خلال استخدام المنهج المسحي بواسطة أحد أدواته المهمة وهو تحليل المضمون لنحو 30 فيلمًا روائيًّا طويلًا، وعبر ثلاث مقاربات نظرية هي: الأيديولوجيا المضادة لأنطونيو غرامشي، والسينما الصغرى لجيل دولوز، ونظرية نسوية الفيلم.
وخلصت هذه الدراسة إلى النتائج التالية:
-          تناولت السينما الروائية المصرية قضايا الاحتجاج الاجتماعي/ الثقافي وجاء من أهمها: الوصاية الأبوية والذکورية والقهر الإنساني والإرهاب، والعنف الرمزي، والتهميش الثقافي، والتمييز والعنف الممارس ضد المرأة، وانتشار الخرافة في المجتمع.
-          تمايزت طرائق معالجة السينما الروائية لقضايا الاحتجاج الاجتماعي والثقافي بين استخدام الرمز، أو عبر الإسقاط، أو على نحو مباشر.
-          تصدرت السلطة الأبوية أو الذکورية، تليها سلطة الأعراف والتقاليد الاجتماعية ترتيب السلطات الاجتماعية والثقافية التي تتجه نحوها الاحتجاجات الفيلمية.
-          أدت المتغيرات الديموغرافية دورًا ملموسًا في اعتمال فکرة الاحتجاج بأنفس أبطال الاحتجاج الفيلمي واتجاههم الثوري المناهض للسلطة الاجتماعية والثقافية.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


-Arafat, S. (2020). "muealajat aldirama alsiynamayiyat almisriat limushklat waqadaya altaelimi: dirasat tahliliatun", bahth manshur fi majalat albuhuth al'iielamiati, 55(5).
- Waheed, M. (2020). " 'anmat tawzif alsiynima alsiyasiati", bahath manshur fi majalat almustaqbal alearabii, markaz dirasat alwahdat Alearabiati, 496.
-Hossein Shahin,”Cinema and Society In the light of Emile Zola’s Naturalism”, Cinej Cinema Journal, Vol. 8.1,ISSN, 2158-8724.
-Alwazan, L. (2020). "altanawul aldiramii liqadaya almar'at wa'adwariha alaijtimaeiat fi almusalsalat almisriati", bahath manshur fi almajalat Almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira 73.
-Fatahi, M. (2020). "taearad alshabab aljamieiu lil'aflam alsiynimayiyat almaerudat bialfadayiyaat alearabiat waealaqatih bialtaharur alaijtimaeii ladayhim", bahth manshur fi almajalat almisriat libuhuth alraay Alaam, kuliyat Al'iielam, jamieat alqahira, 1(19).
-Ibrahim, M., Abdel-Jabbar, N. (2019). "altawzif aldalalii li'abead shakhsiat albatal fi 'aflam ma baed alhadathati", bahth manshur fi majalat buhuth Alsharq Al'awsat, jamieat Eayn shams 50.
-Nasar, S. (2019). "aldirama altilifizyuniat watashkil manzumat alqiam almujtamaeiati", bahth manshur fi almajalat aleilmiat libuhuth al'iidhaeat waltilifizyuni, , kuliyat Al'iielam, jamieat Alqahira, 19.
-Miracle Ekpereamaka,” Films as Mass Medium: Audience Perception of Home Video Films as Representation of Realities in Nigeria(Study of Residents in Awka South)”, mpra Paper, No.89256.
-Marah, I. (2019)." altandid walaihtijaj eabr shabakat altawasul alaijtimaeii: nahw tajdid 'ashkal almusharakat alsiyasiat fi aljazayir", bahath manshur fi majalat eumran, almarkaz alearabia lil'abhath wadirasat alsiyasat, 27.
-Naeimi, M. (2020). "mahdudiat nazariat alaikhtiar aleaqlanii fi susyulujia alharakat alaijtimaeiati: halata harakat 20 fibrayir, waharak alriyf fi almaghribi", bahath manshur fi majalat Omran, almarkaz Alearabia lil'abhath wadirasat Alsiyasat, 31.
-Patrick Fitzgerald, ‘Sourcing Patterns Within British and American Newspaper Coverage of the 2011 Egyptian Revelation: The Rise of Non-Elite Primary Definers”, Journal of Media Critiques, Vol.3,2017, Pp. 173-192.
-Zayn Aldiyn, A. (2016). min alaihtijaj ealaa alsultat 'iilaa sultat alaihtijaji: halat almaghribi", bahath manshur fi majalat almustaqbal alearabii, markaz dirasat alwahdat alearabiat, 453.
-Ying Roselyn, Du,” Same Events, Different Stories: Internet Censorship in the Arab Spring Seen from China”, journalism & Mass Communication Quarterly, 2016, Vol.93, no (1), Pp. 99-117.
-Anastasia Venti, Achilles Karadimitriou, and Stamtic Poulakidos, “Media Ecology and the Politics of Dissent in Representation of the Hong Kong Protests in The Guardian and China Daily”, social media & Society, July – September 2016, Pp. 1-13.
-Antonio Gramsci," Selections from The Prison Notebooks", edited by Quintin Hoare and Geoffrey, Net well Smith (London: Lawrence and Wishart 1971).
-Gilles Deleuze, "Cinema: The Time-Image", (London: New York: Continuum, 2005), PP209-212.
-Damian Sutton and David Martin Jones, "Delence Reframed: Interpreting Key Thinkers for The Arts", (London; New York: I: B Tauris and Co. Ltd.,2013) P.P 53-54.
-Jeanne Allen," The Film Viewer as Consumer", Quarterly Review of Film Studies, No 4, 1980, P.P 481-499.
-Al'ahmari, M. (2012). "alharakat alaihtijajiat fi alwatan alearabii- ruyat mustaqbaliat wataqyimiatun", waraqat muqadimat 'iilaa mutamar althawrat alearabiati, (Beirut: dar alaintishar alearabii), 5.
-Siam, S. (2011). "thaqafat aliahtijaj min alsamt 'iilaa aleisyani", (alqahirati: alhayyat almisriat aleamat lilkitabi, altabeat Al'uwlaa), 139.
- Yassin, A. (1995). "alwaey altaarikhii walthawrat alkawniati", (alqahirati: markaz al'ahram lildirasat alsiyasiat waliastiratijiati).
-Ghir, T. (2004). "lmadha yatamarad albisharu", markaz alkhalij lil'abhathi, , 12.
-Fuku, M. (1999). tarjamatu: matae safadi wakhrun "alkalimat walaistibdadi", (birut: markaz al'iinma' alearabii, altabeat Al'uwlaa,), 87.
-Sumanth Shapairo," Revolution, Facebook- style", New York Times, January 25, 2009, New York ed., MM34.
-Furhamar, L., Isakson, F. tarjamat watalkhis: fawzi sulayman, "alsiyasat walsiynima", nashrat nadi alsiynama bi Alqahira, alsanat alsaadisata, 5
-http://Life-in-cinema-blogspot.com.eg/2008/10/post.eg.htm 9/10//20081.
-Alearis, I. (2014). "alsinama hadasat bialrabie alearabii watawaqaeatihu", altaqrir alearabiu alsaabie liltanmiat althaqafiat bieunwani: alearab bayn mas alhadir wa'ahlam altaghyir wa'arbae sanawat min alrabie alearabii, (Beirut: muasasat Alfikr alearabay), 661-665.
-Attiya, H. (2013). "althawrat waqadatuha ealaa shashat alsiynima.. namadhij thayirat min 'amrika allaatiniati", halqat niqashiat bieunwani: "alsinama walthawratu", fi alfatrat min 19 'iilaa 17 yuniu 2013, almajlis Al'aelaa lilthaqafati, 41.
-'Armaz, R. (1992). tarjamatu: saeid eabd almuhsin, "lughat alsuwrat fi alsiynima almueasiratu", (Alqahira: alhayyat almisriat aleamat lilkitabi), 67.
-Stuart Hall, (1981),"Encoding/Decoding in Television Discourse", Culture, Media, Language, (London: Hutchinson).1973a, reprinted in Hall, Sturt,etal(eds).
-Michel de Serceau," l’adaptaion cinématographique des textes littéraires", Editions du Cefal, p.29.
-Janetti, L. (1193). tarjamatu: Jaafar Ali "fhum alsiynima", Dar Tinmel liltibaeat walnashri, Marakshi, , 3.
- Horkheimer, M.,  Adorno, F. (2006). tarjamata: jurj kturhi, "jadal altanwir", dar alkitaab aljadid almutahidati, altabeat al'uwlaa, Tarabulus
-El-Deeb, Y. (2014). "aitijahat al'iintaj alsiynamayiyi min thawrat yuliu hataa thawrat yanayir", silsila "afaq alsiynima", alhayyat aleamat liqusur althaqafati, Alqahira.
-Bernard F. (2013). tarjamata: muhamad munir al'asbihi, "tashrih alfilmi", almuasasat aleamat lilsiynima, Syria, Dimashq, 577-578.
-Almashri, M. (1996). "alrumuz fi al'aflam alsiynimayiyat almakhudhat min 'aemal 'adabiat wata'athurih bialmutaghayirat alsiyasiat waliajtimaeiati- dirasat tahliliat fi alfatrat min 1976-1981, risalat dukturah ghayr manshuratin, ('akadimiat Alfunun: almaehad aleali lilsiynima, qism al'iikhraji).
-Mahmud, W. (2018). "alramz kalighat sinamayiyat wa'iimkaniat tawilih limawdueat almathur alshaebi: dirasat tahliliat lilfilm almisrii alzawjat althaaniatu", bahth manshur fi majalat aleimarat walfunun waleulum al'iinsaniati, 10.
-El-Deeb, Y. "dawr alsiynima almisriat fi tafashiy zahirat altaharush waleunf dida almar'ati", bahth manshur fi almajalat alearabiat liladab waldirasat al'iinsaniati, Alqahira,164(5), 171.
-Abd Albaqy, I. (2004). "muealajat alsuhuf almisriat liqadaya alfasadi", risalat majistir ghayr manshuratin, (jamieat Alqahira: kuliyat al'iielami- qism alsahafati).
-shababik, N. (2017). "muealajat alsiynima almisriat lilwaqie alsiyasii khilal fatratay hukm eabd alnaasir walsaadat", risalat majistir ghayr manshuratin, (jamieat Alqahira: kuliyat al'iielami- qism Alezaa waltilifizyuni), 147-149.
-Fatahi, m. (2020). "taearad alshabab aljamieiu lil'aflam alsiynimayiyat almaerudat bialfadayiyaat alearabiat waealaqatih bialtaharur alaijtimaeii ladayhim", bahth manshur fi almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, , kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, 19(1).
-Auter, P,Agnihotri, I,Reda, M,shraif, J,& Roy, F(2016), "Effects of Viewing Drama of Egyptian and American Youth Perception of Liberation from Social Family Bonds, Critique: Critical Middle Eastern Studies, 13 (2), 153-174.
-Alnamir, A. (2012). "surat almuhamashin fi aldirama almisriat waealaqatuha bitaqdir aldhaat ladayhim: dirasat tatbiqiat ealaa aldirama almisriat almadhaeat eabr alqanawat alfadayiyat alearabiati", bahath manshur fi majalat albuhuth al'iielamiati, 37(37) .
-Hamad, E. (2016). "muealajat qadaya alfitnat altaayifiat wal'iirhab aldiynii fi aldirama alaijtimaeiati", bahath manshur fi majalat albuhuth waldirasat al'iielamiati, 1.
-Monisa Qadri (2016) Films and Religion: An analysis of An Amir Khan’s PK, Journal of Religion & Film, Volume 20 Issue 1, Islamic University of Science and Technology, Jammu and Kashmir, India.
- Bourdieu, P. (1994). tarjamatu: nazir jahili,"aleunf alramzi: bahath fi 'usul eilm alaijtimae altarbawi", almarkaz althaqafia alearabia, Beirut.
Refaei, A. (2016). "aleunf alramzii dida almar'at fi aldirama alsiynamayiyat bialqanawat alfadayiyati", bahath manshur fi majalat hawliaat adab Eayn Shams, 44.