معالجة رسوم الکاريکاتير بالصحف المصرية المطبوعة للانتخابات الرئاسية- دراسة حالة للانتخابات الرئاسية 2014

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة عين شمس

المستخلص

      تميزت مصر منذ العصور الأولى للتاريخ بأن شعبها أحب الفنون التشکيلية إجمالًا؛ بدءًا من العمارة والنحت والتصوير والزخرفة، وصولًا إلى الکاريکاتير، فمعظم فصول قصة الکاريکاتير حدثت في مصر. وتعد الصورة الکاريکاتيرية نمطًا فريدًا في التعبير عن الرأي بالرسم، فهي رسومات تحمل بنيات مختلفة؛ فيها اللساني وفيها غير اللساني، وعبر اتحادها جميعًا تقدّم لنا اللوحة الکاريکاتيرية التي تعبر في أغلبها عن موقف واحد أو قضية محددة. ولرسوم الکاريکاتير بصمتها الواضحة في عرض الأفکار وتشکيل الاتجاهات؛ لما لها من تأثير بصري يستحوذ على حواس القارئ، وما يمارسه التعليق والرموز من تحريک ذهني، تدفع بالمتلقي إلى طرح التساؤلات حولها، مما يجعلها عالقة في ذهنه زمنًا طويلًا؛ مُحدثة التغيير التدريجي في تفکيره تجاه قضية معيّنة. لذا سعت الدراسة الحالية إلى التعرف على أهم سمات معالجة الرسوم الکاريکاتيرية الساخرة بالصحف المصرية اليومية لفاعليات الانتخابات الرئاسية عام 2014م، دراسة مقارنة بين الصحف القومية والصحف الخاصة في الفترة من أول مايو حتى 10 يونيه 2014، کذلک إجراء تحليل سيميولوجي لعدد من الرسوم الکاريکاتيرية لأبرز الرسامين بصحف الدراسة. ومن أهم ما توصلت إليه: تفوق الصحف الخاصة على نظيرتها القومية في الاهتمام بنشر رسوم کاريکاتير الانتخابات الرئاسية 2014، وارتفاع نسبة استعانة رسوم کاريکاتير الانتخابات الرئاسية بالصحف عينة الدراسة بأسلوب الدعابة، کما جاءت السخرية في مقدمة أساليب التوظيف اللغوي بالرسوم.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


- Abd Almuneim, A. (2016). majalat alkashkul hikayat min daftar 'ahwal masri, (Alqahira: maktabat Jazirat Alwardi), altabeat Al'uwlaa, s 19.
-Algharib, S. (2017). simyulujia alrusum alkarikaturiat fi daw' altiqniat alraqamiati: dirasat tahliliat muqaranatan laeayinatan min almawaqie al'iiliktruniat almisriati, almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, (10), 40.
-Khamaki, W., Al-Zahra, F. (2019). dawr alsuwrat alkarikatiriat fi naqd alwaqie alaijtimaeii aljazayirii limajmueat min alsuwar alkarikaturiat eabr alfisbuk, mudhakiratan takhruj dimn mutatalibat nil shahadat almajistar, jamet qaasdi murabah, kuliyat aleulum al'iinsaniati, qism eulum al'iielam walaitisali, aljumhuriat Aljazayiria aldiymuqratiat alshaebiata, 1-96.
- Ahady, W. (2017).  simat alealaqat bayn almuatin walmasyuwl alhukumii kama yaekisuha karikatir alsuhuf almisriati: dirasat simyulujiat wadalaliatu, almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, (10), 205- 286.
- Nijadat, A., Alawneh, H. (2008), fan alkarikatir fi alsahafat alyawmiat al'urduniyati: dirasat tahliliat muqaranatan lisahifatay" aldusturi" wa"alearab alyawma", majalat dirasat aleulum al'iinsaniat walaijtimaeiati, (1), 35-52.
-Abu Farha, M. (2021). surat alshakhsiat alsiyasiat alniyabiat fi karikatir mustafaa husayn: dirasat tahliliat ealaa shakhsiat kamburat fi albarlaman, risalat majistir, kuliyat aladab, jamieat 'Asyut.
-Baya, S. (2015). madkhal lisimiayiyat alsuwrati, majalat aldirasat al'adabiati, markaz albasirat lilbuhuth waliastisharat walkhadmat altaelimiati, (28), 54:52.
-Ismail, M. (2012) rijal al'aemal fi khitab alkarikatir: dirasat ealamatiat wathaqafiat lilsuhuf alyawmiat almisriati, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat alqahirati, kuliyat al'iielami, (39), 4.
 
-Qaduwr, A. (2007). simayiyat alsuwrati, al'urdunu: muasasat alwaraq lilnashr waltawziei,, 100.
[1]- Daniel Chandler, Semiotics: The Basics, London: Rout ledge, 2nd ed., 2007, P. 2
- Judati, M. (2019). afaq alsiymiulujia eind rulan barti, hizb altajamue alwatanii altaqadumii alwahdawi, (383), 59-63.
- Juda, M. (2018). rulan barti: almasirat walainshighalat almaerifiat walma'alati, hizb altajamue alwatanii altaqadumii alwahdawi, (374), 71-75.
[1]- Laura Krasovska, Analysis of Concept of Identification in nowadays Media, 2006.
-Benkrad, S. (2003). alsiymayiyaat mafahimuha watatbiqatiha, Almaghrib: manshurat Alzamani, 16.
- Almahdi, S. (2021). altahrir alsahafiu, (alqahirati: nur alhudaa liltibaeati), T3, 21.
-Yusif, S. (2015). harakat nashr alkarikatir fi aldawriaat al'iiliktruniat almisriat almutahat ealaa al'iintirnti: dirasatan tahliliatan, majalat buhuth fi eilm almaktabat walmaelumati, jamieat alqahirati, kuliyat aladab, markaz buhuth nuzum wakhadamat almaelumati, (14), 45-79.
-Salim, H. (2008). alaitijahat alsiyasiat lilkarikatir fi jaridat Alsharq Al'awsat, majalat albahith aleilmi, kuliyat al'iielami, jamieat Baghdad, (4).
-Alsaed, I. (2008). hunriat dumiiat fanaan alkarikatir alfaqiri, 'aqlam jadidatun, aljamieat Al'urduniya, (21), 168- 165.
-Mutawali, N. (2015). shaykh alzajalayn salah jahin watajaliyat al'iibdae alfaniyi fi thunayiyat alrusumat walkalimati, (Disuqu: dar aleilm wal'iiman lilnashr waltawzie), 137.
-Muhamad, N. (2020). nash'at alsahafat alsaakhirat fi misr fi alqarn altaasie eashar almiladia: 'abu nazaarat anmwdhjan, majalat buhuth alsharq al'awsata, jamieat Eayn Shams, markaz buhuth Alsharq Al'awsat, (58), 110-115.
-Saleh, R. (2013). alkarikatir alsiyasi: mundh thawrat eurabi hataa thawrat 25 yanayir, (Alqahira: maktabat Jazirat Alwrd), altabeat al'uwlaa, 30-50.
- Assal, M. (2002). fana alkarikatir alaijtimaeii wamadaa taebirih ean albiyat walmujtamae almisrii fi alnisf althaani min alqarn aleishrina, risalat majistir, kuliyat alfunun aljamilati, jamieat Alminya, jumhuriat Misr alearabiati, 69-89.
-Omran, B. (2011). fan alkarikatir, majalat thaqafatina, wizarat althaqafati, dayirat alealaqat althaqafiat aleamati, (10), 17.
-Hasan, M., Rifai, A. (2021). muealajat alkarikatir liqadiat sadi alnahdat fi alsuhuf almisriati: dirasat mashiatun, almajalat alearabiat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 55(2), 1181-1216.
[1]-Sara S. Elmaghraby, Humor as a Tool of Analysis: Political Cartoons & Columns in Egyptian Newspapers, Arab  journal for media and communication research, Faculty of Mass Communication, Ahram Canadian University,(20),2018, P.2-13.  
-Maebad,  A. (2017). qadaya almuhamashin bialkarikatir alsiyasii bialsuhuf almisriati, majalat dirasat altufulati, kuliyat aldirasat aleulya liltufulati, jamieat Eayn Shams, (76), 31.
-sayid, A. (2017). simiulujia alrusum alkarikaturiat alsiyasiat lisiraeat mintaqat alsharq al'awsat fi almawaqie al'iikhbariati, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (60), 137-189.
-Almaghribi, S. (2016).  surat Misr fi alkarikatur fi sahafat alealami, almajalat almisriat libuhuth alsahafati, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (6), 605-610 .
-Husam Aldiyn, I. (2012). rijal al'aemal fi khitab alkarikatir: dirasat ealamatiat wathaqafiat lilsuhuf alyawmiati, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (39), 253-345.
-Jalal, I. (2011). milafu karikatir althawratu: karikatir al'iielam al'iitali, majalat al'alsun liltarjamati, kuliyat Al'alsun, jamieat Eayn Shamsa, (10), 189-205.
-Hasan, A. (2011). muealajatan fani alkarikatir bialsuhuf almisriat lilqadaya almujtamaeiati, risalat majistir ghayr manshurtin, qism al'iielami, kuliyat altarbiat alnaweiati, jamieat Tanta, 1-291.
-Hafiz, A. (2010). surat almar'at fi alkarikatir bialsuhuf almisriati: dirasat tahliliat maydaniatu, almajalat alaijtimaeiat alqawmiata, almarkaz alqawmia lilbuhuth alaijtimaeiati, (2), 113-127.
[1]-Wesam Mohamed Ahmed, Semiotics of Elections in political Caricature of On Line Newspaper: a case study of 2018 presidential elections, Arab  journal for media and communication research, Faculty of Mass Communication, Ahram Canadian University,(30),2020, P.2-40. 
-Bakheet, M. (2017). almuealajat alsahufiat li'ahdath aintikhabat alriyasat almisriat 2012 hataa eazl mursi fi sahifatay alsabah almaghribiat wal'ayaam alfilastiniati, almajalat almisriat libuhuth alsahafati, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (9), 421-467.
-Abd Alsaadiq, A. (2014). muealajat mawaqie alsuhuf alearabiat al'iiliktruniat lilaintikhabat alriyasiat almisriat 2012: dirasat fi tahlil madmun sahifatay Alsharq Al'awsat walhayaati.
-Ali, M. (2013). mawdueiat almasadir alsahufiat fi muealajat aintikhabat alriyasat 2012, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, (1).
-Irfan, A. (2007). almuealajat alsahufiat liqadaya al'iislah alsiyasii fi masra: dirasat tatbiqiat ealaa taghtiat alsuhuf almisriat liaintikhabat riasat aljumhuriat wamajlis alshaeb eam 2005, risalat majystir ghayr manshurt, qism alsahafati, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira.
-Abd Alrahman, S. (2008). altaghtiat alsahufiat lilhamalat alaintikhabiat lilmurashahin liriasat aljumhuriat fi alsahafat almisriat khilal eam 2005, risalat majistir ghayr manshurtin, kuliyat aladab, jamieat Eayn Shams.
-Alzahri, M. (2006).muealajat alsuhuf almisriat alqawmiat walkhasat liaintikhabat riasat aljumhuriat eam 2005: dirasat tahliliat muqaranati, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahirata.
-Jomaa, I. (2006). aitijahat almuealajat alsahufiat lihamlat alaintikhabat alriyasiat wa'athariha ealaa maearif waitijahat alnaakhibina, almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (25).
-Kamel, T. (2002). surat almasyuwlin alsiyasiiyn fi alkarikatir alsiyasi, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, (15), 228.
- Maghribi, S. (2013). almarhalat alaintiqaliat fi misr kama yatanawaluha alkarikatir al'amiriki: dirasatan fi altahlil alsiymiuluji, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, jamieat Al'ahram Alkanadia, (2), 156-175.
-Alsanadiqi, M. (1990). surat alshakhsiat alsiyasiat alniyabiat fi karikatir mustafaa husayn: dirasatan tahliliatan ealaa shakhsiat kamburat fi albarlaman, risalat majistir manshurt, kuliyat aladab, jamieat 'Asyut, qism alsahafati, 21.