الاستراتيجيات الاتصالية لوزارة الصحة والسکان للتعريف بالمبادرات الوطنية الصحية عبر الفيس بوک- دراسة تحليلية

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

مدرس بقسم العلاقات الامة والإعلان بکلية الاعلام جامعة الازهر بالقاهرة

المستخلص

     هدفت الدراسة إلى رصد وتحليل الاستراتيجيات الاتصالية التي تستخدمها وزارة الصحة المصرية عبر موقع التواصل الاجتماعي (فيس بوک) للتعريف بالمبادرات الوطنية الصحية، عن طريق التعرف على أشکال وأنماط وأهداف هذا الاستخدام، وأشکال تطبيق أجهزة العلاقات العامة في وزارة الصحة المصرية لاستراتيجيات الاتصال في النشر الإعلامي عبر الإنترنت. استنادًا على النموذج الاتصالي الذي قدمه "بييتک فان رولز" Betteke Van Ruler کنموذج موقفي لاستراتيجيات الاتصال، والکشف عن طبيعة المحتوى المنشور عن المبادرات الصحية، والهدف من النشر، وأساليب الاتصال والحيوية المستخدمة في تقديم المحتوى المتعلق بالمبادرات الصحية، وأشکال تفاعل الجمهور مع المحتوى المنشور للتعريف بالمبادرات الوطنية الصحية. مستعينًا بأداة تحليل المضمون، معتمدًا على "المنشور" کوحدة تحليل، من خلال تحليل جميع المنشورات المتعلقة بالمبادرات الوطنية الصحية في الفترة من (1 يناير2021م) إلى (31 ديسمبر2021م).
وتوصلت الدراسة لمجموعة من النتائج؛ من أهمها: أن هناک قصورًا في توظيف الوزارة لاستراتيجيات الاتصال في اتجاهين، واعتمادها على استراتيجيات الاتصال في اتجاه واحد في معظم المنشورات، وقد استخدمت استراتيجية الإعلام بنسبة 71.33% من المنشورات التي تم نشرها خلال فترة التحليل، کما أنها قد استخدمت استراتيجية الإقناع والتفسير 65.60%، بينما استُخدمت استراتيجية بناء الإجماع بنسبة 2.75% وأخيرًا استُخدمت استراتيجية الحوار بنسبة 1.15%. وجاء أسلوب الاتصال الإعلامي في الترتيب الأول لأساليب الاتصال المستخدمة، کما أن الهدف الدعائي جاء في مقدمة الأهداف التي تدعو إليها صفحة الوزارة، وجاءت جميع المنشورات المتعلقة بالمبادرات تحتوي على قدر من الحيوية في عرضها، فجاءت نسبة المنشورات عالية الحيوية (فيديو- روابط ويب) بمقدار 17.43%، بينما جاءت المنشورات متوسطة الحيوية (روابط ويب) بمقدار 29.59%، فيما جاءت أکثر من نصف المنشورات منخفضة الحيوية (صور) بنسبة 52.98%. وتوصي الدراسة بضرورة بذل القائمين على صفحة الوزارة مزيدًا من الجهد والتطوير لتفعيل الاتصال ثنائي الاتجاه باستخدام استراتيجيات الحوار وبناء الإجماع في الاتصال، وضرورة التفاعل مع الجماهير، والرد على استفساراتهم، وتقبل أفکارهم وآرائهم بکل احترام، وفتح الأبواب أمامهم ليصبحوا أکثر تأثيرًا ومشارکةً ونشاطًا.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


- Mustafaa, W. (2021), alastiratijiaat alaitisaliat lirasayil almuasasat alhukumiat ealaa mawqie altawasul alaijtimaeii tuitr: dirasat tahliliati, majalat buhuth alealaqat aleamat Alsharq Al'awsat, 32, 107-155.
-Saeid, S. (2017), alastiratijiaat alaitisaliat lilealaqat aleamat wadawriha fi taeziz althaqafat altanzimiat lilmuasasat eabr mawaqie altawasul alaijtimaeii: dirasatan tatbiqiatan ealaa sharikatay misr liltayaran wal'iimaratiati, majalat buhuth alealaqat aleamat Alsharq Al'awsat, 17, 203-241.
 - Olaf Hoffjann (2018). The role of play in strategic communication. Public Relations Inquiry. Vol. 7(1) 83–101.
- Zaghlul, S. (2020), alastiratijiaat alaitisaliat lilealaqat aleamat alraqamiat wadawriha fi taeziz althaqafat altanzimiat fi alsharikat mutaeadidat aljinsiati- dirasit tatbiqiati, risalat majistir ghayr manshuratin, (jamieat almansura: kuliyat aladab, qism Al'iielam).
 - Men, L.R. and Stacks, D. (2014), “The effects of authentic leadership on strategic internal communication and employee-organization relationships”, Journal of Public Relations Research, Vol. 26 No. 4, pp. 301-324.
- Men, L.R., Ji, Y.G. and Chen, Z.F. (2017), “Dialogues with entrepreneurs in China: how start-up companies cultivate relationships with strategic publics”, Journal of Public Relations Research, Vol. 29 No. 2-3, pp. 90-113.
- Storie, L.K. (2017), “Relationship cultivation in public diplomacy: a qualitative study of relational antecedents and cultivation strategies”, Journal of Public Relations Research, Vol. 29 No. 6, pp. 295-310.
- Pressgrove, G.N. and McKeever, B.W. (2016), “Nonprofit relationship management: extending the organization-public relationship to loyalty and behaviors”, Journal of Public Relations Research, Vol. 28 Nos 3-4, pp. 193-211.
- Basch, C. H., Mohlman, J., Hillyer, G. C., Garcia, P. (2020). Public health communication in time of crisis: Readability of on-line COVID-19 information. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 14(5).
- ansen, C., Van der Kroef, G. (2019). The impact of receivers’ nationality and cultural orientation on the effects of fear appeals in health communication. Journal of Intercultural Communication Research, 48(1), 72–90.
- Ahmed Farouk Radwan and Sheren Ali Mousa. (2020) Government Communication Strategies during Coronavirus Pandemic: United Arab Emirates Lessons. Journal of Health Management. 22(4) 516 –527.
- Aldiyb, T. (2021), alastiratijiaat alaitisaliat lilhukumat almisriat wadawriha fi 'iidarat alealaqat mae aljumhur, almajalat aleilmiat libuhuth alealaqat aleamati, 21, 465- 493.
 - Rudd, R., Baur, C. (2020). Health literacy and early insights during a pandemic. Journal of Communication in Healthcare, 13(1), 13–16
- Schiavo, R. (2020). Advocacy, community engagement and cross-sectoral collaborations as key strategies during COVID-19 response and beyond. Journal of Communication in Healthcare, 13(1), 1–5.
- Chesser, A., Drassen Ham, A., Keene Woods, N. (2020). Assessment of COVID-19 knowledge among university students: Implications for future risk communication strategies. Health Education & Behavior, 47(4), 540–543.
- Seale, H., Heywood, A. E., Leask, J., Sheel, M., Thomas, S., Durrheim, D.N., et al. (2020). COVID-19 is rapidly changing: Examining public perceptions and behaviors in response to this evolving pandemic. PLoS ONE, 15(6), available at: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0235112
-Abd Alrahman, W. (2021), faeaaliat astiratijiaat alaitisal almaelumatii al'iiliktrunii lilhukumat almisriat fi rafe alwaey almujtamaeii limuajahat 'azmat kuruna, majalat albuhuth al'iielamiati, 5(2), 2065-2120.
-Zaydan, A. (2020), taqyim alnukhbat almisriat liastiratijiaat alhukumat wa'iielamuha alrasmii fi 'iidarat 'azmat kuruna: taqyim marhali, majalat albuhuth al'iielamiati, almujalad 54(4), 2353-22432.
 - Pulido, C. M., Ruiz-Eugenio, L., Redondo-Sama, G., Villarejo-Carballido, B. (2020). A new application of social impact in social media for overcoming fake news in health. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17, 2430.
-Mashhur, L. (2018), al'iistratijiaat alaitisaliat alhadithat wawaqie 'iidarat al'azamat bialtatbiq ealaa qitae alnaql alnahrii- shabakat altawasul alaijtimaeii anmwdhjan, jamieat eayn shams, kuliyat albanat liladab waleulum waltarbiati, majalat albahth alealmii, 19(7), 191-222.
-Sulayman, N. (2021), faeiliat aliastiratijiaat alaitisaliat lilwizarat almisriat eabr wasayil altawasul alaijtimaeii fi taeziz almusharakat alraqamiat liljumhur fi alshuyuwn aleamati, majalat buhuth alealaqat aleamat Alsharq Al'awsat, 34(1), 215-302.
 - Macnamara, J. & Zerfass, A. (2015) social media in organizations: The challenges of balancing openness, strategy, and management. International Journal of Strategic Communication, 6(4), 287–308.
- Freberg, K. (2015) social media and public relations pedagogy: The rise of the social education economy. Institute for Public Relations, 6 July.  
- Lee, N. M., & Van Dyke, M. S. (2015) Set it and forget it: The one-way use of social media by government agencies communicating science. Science Communication, 37(4), 533-541.
- Kalyca Lynn Becktel (2018). The Bond Between Public Relations and Brand Loyalty: Exploring Brand-Public Relationships. (USA: San Diego State University).
- Sarah Kane. (2012) The Share Factor, Implications of Global Digital Strategy for Public Relations, (USA: Faculty of the Usc Graduate School University of Southern California).
-Qura, A. (2018), alealaqat aleamat 2.0 watathiruha fi tahsin al'ada' alaitisalii lilmuasasati, bahath manshur, majalat aldirasat al'iielamiati, almarkaz aldiymuqratia alearabia, 3, 28-63.
 - Melissa Aronczyk. & Lee Edwards (2017). Apprehending public relations as a promotional industry, Public Relations Inquiry, Vol. 6(2) 139–155.
-  Charest, F., Bouffard, J., & Zajmovic, E (2016), Public relations and social media: Deliberate or creative strategic planning, Public Relations Review.
-Al-Salihi, H. (2015), aistikhdam tiknulujia alaitisal altafaeulii fi mumarasat 'anshitat alealaqat aleamat fi almunazamat aleamilat fi Alyaman, risalat majistir ghayr manshuratin, (jamieat Alqahirati, kuliyat al'iielami, qism alealaqat aleamat wal'iielani).
-Ahmed, A. (2014): aistikhdamat mawaqie altawasul alaijtimaeii fi alealaqat aleamati: dirasat min manzur mumarisi alealaqat aleamat fi alealam alearabii, majalat buhuth alealaqat aleamat Alsharq Al'awsat, 3, 1-78.
 - Valentini Chiara, (2015),Is using social media "good" for the public relations profession? A critical reflection. Public Relations Review, Vol. 41(2), 170-177.
-Alsayfi, H. (2018), aistikhdam alealaqat aleamat fi aljamieat alsaeudiat lishabakat altawasul alaijtimaeii: dirasatan tahliliatan limawqie twitir fi 'iitar nazariat alhiwar wanamadhij alealaqat aleamati, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, jamieat Al'ahram Alkanadiat, 21, 40-68.
-Hasan, S. (2014): faeiliat alealaqat aleamat al'iiliktruniat lijameiat alfujayrat alkhayriat fi dawlat al'iimarat alearabiat almutahidati, majalat buhuth alealaqat aleamat fi alsharq al'awsata, 4, 1-64.
-Husayn, S. (1976), buhuth al'iielam al'usus walmabadii, (Alqahirati: Aalam Alketab), 123-124.
-Zughib, S. (2009), manahij albahth waliaistikhdamat al'iihsayiyat fi aldirasat al'iielamiati, (alqahirati, aldaar Almisriat Allubnaniati, ta1), 109- 110.
 ([1]) David De Vaus (2002), Surveys in Social Research, (Australia: Allen & Unwinm, 5th ed), p,3.
-Muhamad, O. (2021), tafaeul aljumhur mae almaelumat alsihiyat ealaa mawaqie altawasul alaijtimaeii khilal fatrat jayihat kuruna: dirasat tahliliatan lisafhat wizarat alsihat walsukaan ealaa mawqie alfisbuk, majalat buhuth alealaqat aleamat Alsharq Al'awsata, 36, 371-396.
-Aljamal, R. (2008), alealaqat aleamat almadkhal alastratiji, ta2, (Alqahirati: aldaar Almisriat Allubnaniat), 208.
-Alhamaami, H. (2021), dawr wasayil altawasul alaijtimaeii fi taweiat almuatinin bialmubadarat alsihiyati, almajalat aleilmiat likuliyat aladab, jamieat Dimyat, 3(10), 203.
-Abd Alwahaab, A. (2020), faeiliat almubadarat alriyasiat fi muajahat almakhatir alsihiyat waitijahat aljumhur nahw 'anshitatiha alaitisaliati, almajalat aleilmiat libuhuth alealaqat aleamat walaeilani, 20, 437.
- Park Hyojung,Rodgers, Selly,et.el (2011), Health Promotion via Social Mediam, An Analysis of Health Organizations, Use of Facebook in Enhancing Health Literacy, Paper Presented at the annual meeting of the International Communication Association, TBA, Biston, MA,P,51  
-Radwan, A. (2010), dawr alaitisal eabr almawqie al'iiliktrunii lilmunazamat fi bina' alsumeat aljayidati- dirasat ealaa aljumhur walwasilat limunazamat tijariat fi misr wal'iimarati, almajalat Almisria libuhuth al'iielami, 36(2), 84.
-Abd Alrasul, M. (2020), altaswiq al'akhdar bialmunazamat albiyiyat almisriat waealaqatih bitanmiat alwaey ladaa aljumhuri- dirasat tatbiqiatun, risalat dukturah ghayr manshuratin, (jamieat Al'azhar: kuliyat aldirasat al'iislamiati, qism alealaqat aleamat wal'iielani), 226.
-Hasan, S. (2016), qadaya almar'at fi almudawanat al'iiliktruniati- dirasat tahliliati, risalat majistir ghayr manshuratin, (jamieat Ain shams, kuliyat albanati, qism aliaijtimae), 125.
- Arafa, M. (2019), 'asalib altaswiq alwardii bimunazamat almar'at wadawruha fi tashkil aitijahat aljumhur nahwaha, dirasat tatbiqiati, risalat dukturah ghayr manshuratin, (jamieat Al'azhar: kuliyat aldirasat al'iislamiati, qism alealaqat aleamat wal'iielani), 163.
- 'Ahmed, S. (2020), al'anshitat alaitisaliat lilmunazamat alduwaliat eabr al'iintirnit wadawriha fi tahsin surat almunazamati, dirasat tatbiqiat muqaranatan limunazamatay al'umam almutahidat waltaeawun al'iislamii, risalat dukturah ghayr manshuratin, (jamieat Al'azhar, kuliyat al'iielami, qism alealaqat aleamat wal'iielani), 302.
-Abd Allah, M. (2014), alastiratijiaat alaitisaliat lilealaqat aleamat eabr almawaqie al'iiliktruniat fi alwahadat alhukumiat bisaltanat euman, majalat aladab waleulum alaijtimaeiati, kuliyat aladab, jamieat Alsultan Qabus. 6(2) 67.
- Lee, M. J. & Cho, H., (2018), Uses of social media in government agencies: Content analyses of public relations strategies and message tactics comparison between South Korea and the United States of America in 2011 and 2014, Journal of Public Affairs, Vol.18, No.2, pp.1-8