نتنوغرافيا التحدث وتجاوزها للثوابت المجالية والفيزيقية لثالوث الأزمة (الغذاء، الحرب، المناخ): دراسة تفسيرية للنمط التفاعلي عند الجمهور النشط باليوتيوب والفيسبوك من منظور"Dell Hymes"

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

جامعة لونيسي علي - البليدة 2- الجزائر

المستخلص

هدفت الدراسة إلى تفسير الأنظمة الاتصالية وأنماط التفاعل المجسدة في الفضاء الافتراضي على نحو تعليقات وردود فعل تشكل السلوك اللفظي للجمهور النشط أثناء إنتاجه أو استهلاكه للمضامين (الفيديوهات) المرتبطة بتوصيف ثالوث الأزمة (الغذاء/ الحرب/ المناخ)؛ معتمدين على منهج تحليل الخطاب في شقه الكيفي ضمن مقاربة نتنوغرافيا التواصل بتطبيق أسس "نموذج (Speaking) لهيمس دال"، باعتباره أحد أهم النماذج التي يعتمد عليها الإثنوجرافي في دراسته الاتصالية داخل أي جماعة من الجماعات. وقد وقع اختيارنا على عينات قصدية تتضمن النشاطات الكلامية وردود فعل الجمهور النشط في سياق الحديث عن ثالوث الأزمة المقدرة ب (78) ثمانية وسبعين تعليقًا من بين التعليقات الواردة كآراء ووجهات نظر أصحابها تجاه تلك الأزمات. وخلصت الدراسة إلى جملة من النتائج، أهمها ما يلي:

ارتكزت العلاقات الدلالية في الحقل الدلالي للكلمات الأساسية "الأزمة" ضمن تعليقات الجمهور النشط على العلاقات الإيجابية في الحقل، والتي يتجسد أغلبها في: (علاقة التكرار التام، علاقة الترادف وعلاقة الاشتمال)، بينما اقتصرت العلاقة السلبية على علاقة تضاد.
البُعد الاتصالي التفاعلي في الفضاء الافتراضي يجاوز ثنائية (المكان/ الزمان) في تحديد الثوابت المجالية والفيزيقية لثالوث الأزمة. فهي تجسد قول "مارشـــــــال ماكلوهـــــان"- عالـــــم الاجتمـــاع الكندي- في كتابه الحرب والسِّلم في القرية العالميــة "(War Andpeace In The Global Village) أين تجعل أجهزة الاتصال الحديثة من الكون قرية واحدة؟

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


- Marsali, A. (2007): manahij albahth aleilmii fi eulum al'iielam walatisali, ta3, diwan almatbueat aljamieiati, Aljazayir.
- Delio, F. (2022): akhtiar aleayinat fi albuhuth alkifiati, majalat buhuth wadirasat fi almidia aljadidati, 3(1).
-Bakiri, A. (2020): mafhum almanhaj fi alfalsafat watatawurih altaarikhii- almanhaj fi alfikr al'iislamii min al'iibdae 'iilaa al'azmati, majalat almaydan lileulum al'iinsaniat walaijtimaeiati, 4(1).
- Alsaawi, M. (1992): albahth aleilmiu wa'ususuh watariqat kitabatihi, t 1, (Alqahira: almaktabat al'akadimiatu).
- Abd Allh, M. (2013): ealm ajtimae ma baed alhadathati- rua nazariat wamuqaribat manhajiati, (Masr: alearabiat lilnashr waltawzie).
-G. Mounin (1970): Dictionnaire de la linguistique, Quadrige/PUF, P 26.
- Abd Alrahma, Y. (2012): tahlil lughat alkhabar alsiyasii fi alkhitab al'iielamii almaktuba, ta1, (Al'urdun: dar almuetazi lilnashr waltawzie).
- Faircliffe, N. (2016): allughat walsultata, tarjamata: muhamad eanani, ta1, (Alqahira: almarkaz alqawmia liltarjamati), s 39.
-  : https://www.startimes.com/?t=3661545
- Gerdi Quist, Hymes, Theory of Communicative Competence, University College London via Ubiquity Press, Jan 4, 2021, link: https://2u.pw/J0WmN7
 -Vesna Bagari, Jelena Mihaljević Djigunović (2007): Defining Communicative Competence, Metodika, Vol:8, p p :94-95.
-Lombar, J. (1997): madkhal 'iilaa al'iithnulujya, tur: hasan qubaysi, ta1, (almarkaz Althaqafii alearabii).
- Bogfjouf, Z. (2022): almuqarabat al'iithnughrafiat fi almujtamaeat alaiftiradiati- tawajah bahthiun mueasir fi alfada' alaitisalii aljadid, (jamieat Abdelhamid Ben Badis- Mustaghanim: almajalat alduwaliat lilaitisal alaijtimaeii), 2(3).
- Heizir, R. (2018): almanhaj al'iithnughrafiu waistikhdamatih fi eulum al'iielam walaitisali, (jamieat zayaan eashur bialjilfati: majalat aleulum alqanuniat walaijtimaeiati), 12(2).
-  Hamayda, A. (alsanat aljamieiat 2021/2022): matbueat bidaghujiat lidurus wamuhadarat fi miqyasi: 'antarbulujia aijtimaeiat wathaqafiatin, muajahat lisanat thaniat lisans eulum al'iielam walaitisali, (jamieat Aljazayir, kuliyat al'iielam walaitisal
- Al-Abd, M. (2007): aleibarat wal'iisharat - dirasat fi nazariaat aliatisali, ta2, (Alqahira: maktabat Al'adab lilnashr waltawzie).
- Manas Ray, Chinmay Biswas (2011) : A study on Ethnography of communication- A discourse analysis with Hymes ‘speaking model’, Journal of Education and Practice, Vol 2, No 6, P34.
- Boudjemaa, R. (2016): 'anthrubulujya alaitisal- min alkalam 'iilaa alfiel alaitisalii almalufi, almajalat Aljazayiria lilaitisal, 2(4).
- Qazadri, K. (2019). manhajiin fi dirasat alzawahir alaitisaliat aljadidati, almultaqaa aleilmii alduwalii almueasir lileulum altarbawiat walaijtimaeiat wal'iinsaniat wal'iidariat waltabieia "nazarat bayn alhadir walmustaqbali", 30- 31 disambir 2019- astanbul- turkia, shabakat almutamarat alearabiata, s s 419-420: alraabit https://doi.org/10.24897/acn.64.68.6023 .
- Nada Sayarh, La Netnographie : Mise en Application d’une Méthode D’investigation DES Communautés Virtuelles Représentant un Intérêt pour L’étude des Sujets Sensibles, Recherches Qualitatives – Vol. 32(2), p228.
- Amin, O. (2017): natanughrafia fi dirasat al'ansaq alaiftiradiati, madkhal nazariun wamanhaji, (jamieat Abdelhamid Ben Badis- Mustaghanim Aljazayar: almajalat alduwaliat lilaitisal alaijtimaeii), 4(3).
- Tuikka, Anne-Marie, Nguyen, Chau, Kimppa, Kai. (2017) : Ethical Questions Related to Using Netnography as Research Method, The ORBIT Journal, Volume 1, Issue 2,p2.
- Alraazii, M. (1967): mukhtar alsahahi, (Birut: dar alkitaab alearabii).
- Qahwaji, A. (2015): dawr alqiadat al'iidariat fi 'iidarat al'azmati. 5(2)1, majalat 'abead aiqtisadiatin.
- Hai Guo ،Zhuen Yang , Ran Huang, and Anqi Guo (2020) : The Digitalization and Public Crisis Responses of Small and Medium Enterprises: Implications from a COVID-19 Survey, Frontiers of Business Research in China, n°19, Published 15 September 2020 : https://fbr.springeropen.com/articles/10.1186/s11782-020-00087-1
- Naseer, B. (2013). alsuwrat kanawe suhufiin waealaqatiha bial'azamat min alsuwrat kahaqiqat 'iilaa fawdaa alsuwrat walqafz fawq alhaqiqati, majalat alhikmat lildirasat alaelamiat walaitisaliati, 1(2).
- Makawi, E. (2005): al'iielam wamuajahat al'azmati, aldaar Almisriat Allubnaniata.
- Hadjer  AL-DAHASH, Menaha THAYAPARAN  And  KULATUNGA , Understanding the Terminologies : Disaster, Crisis and Emergency , 09 October 2017 . link :
https://www.researchgate.net/publication/320288179_Understanding_the_Terminologies_Disaster_Crisis_and_Emergency/link/59db9cbf0f7e9b1460fbe99f.
- Dirbala, A. (2003): takhtit alaitisalat fi almuasasat 'athna' al'azmati: namudhaj tajribat eamaliati, faealiaat almultaqaa alwatanii althaalithi, alaitisal fi almuasasati, (jamieat Qasnutinat, Aljazayar: manshurat mukhbir eilm alaijtimae alaitisali).
- Farahat, G. (2014): 'iidarat al'azamat fi almuasasat bayn almafahim waturuq almuealajati, majalat almanajiri, 1(5).
- Obada, N. (2017): tatawur muqarabat wa'abhath jumhur wasayil al'iielam walaitisali, madarat siasiat, 1(3)
- Belhamir, B. (2016): jumhur almuasasat min khilal liealaqat aleamati, majalat alhikmat lildirasat al'iielamiat walaitisaliati, 1(6).
- Tomi, F. (2011): tiknulujia alaitisali- altafaeuliati- waealaqatiha bialbahth aleilmii fi aljamieat aljazayiriati, majalat aleulum al'iinsaniat walaijtimaeiati, eadad khasa: alhasub watiknulujia almaelumat fi altaelim alealia, majalat albahith fi eulum al'iinsaniat walaijtimaeiati, 6(3)
- https://alqaheranews.net/news/16945
- Bubakr, H. (2021): alhuiat aliaiftiradiat waqie watahadiyati, majalat albuhuth waldirasat al'iinsaniati, 1(3).
- Maseuda, B. (2011): alhuiat alaiftiradiatu- alkhasayis wal'abeadi- dirasat aistikshafiat ealaa eayinat min almusharikin fi almujtamaeat alaiftiradiat -, majalat albahith fi aleulum al'iinsaniat walaijtimaeiati, eadad khasun bialmultaqaa alduwalii al'awal hawl alhuiat walmajalat alaijtimaeiat fi zili altahawulat alsuwsyu thaqafiatan fi almujtamae Aljazayirii, 6(1)
- Laroussi, H. (2023): malamih alhuiat alraqamiat lilmustakhdim al'iiliktrunii fi aljazayir: dirasatan maydaniatan ealaa eayinat min mustakhdimi mawaqie altawasul alaijtimaeii, mujalat alhiwar althaqafii, 3(1).
- Alhayani, M. (2020), alfajwat altawasuliat allughawiat fi mawaqie altawasul alaijtimaeii bayn alaintihak alnahwii wallahjat almahaliyati, majalat alkalmi, 2(4).
- Ateeq, O. (2011): thaqafat alsuwrat dirasat 'uslubiatun, ta1, ealam alkitaab alhadithi.
- Philipp A. Rauschnabel, Pavica Sheldon and Erna Herzfeldt (May 2019): What Motivates Users to Hashtag On Social Media?,Wiley Periodicals,Psychology Marketing,. p2.
- Abd Alkafi, A. (2021). aistikhdam talabat aljamieat lilrumuz altaebiria (al'iimuji) bimawqie altawasul alaijtimaeii fisbuk waineikasih ealaa 'iidrak jawdat alsadaqat alaiftiradiati, jamieat Al'azhar: kuliyat Al'iielam, 58(4).
- Qismia, M. (2021). dalalat alzaman fi riwayat al'azmati- riwayat bikhur alsarab libashir mufti anmwdhjan, majalat Maearif, 1(2).
- Rabah, Y. (2008). allughat walkhitab fi falsafat bul riku, 'utruhat majistir fi alfalsafati, jamieat Minturi Qisnatinatun, kuliyat aleulum al'iinsaniat waliajtimaeiati, qism alfalsafati.
- Zubayda, T. (2015). "al'aswad yaliq biki" li'ahlam mustaghanimi, mudhakiratan takhruj linayl shahadat almastar fi allughat wal'adab alearabii, takhasusu: dirasat naqdiatin. qism allughat wal'adab alearabii, jamieat Akli Muhanad 'uwlhaji, Albuayrati.
- Mudaqan, K. (may 2005): dalalat almakan fi riwayat alhijrat 'iilaa alshamal "ltib salih", (jamieat Waruqla: al'athar majalat aladab wallughati), 4(3).
- Ismaeil, S. (2008): altarbiat alsiyasiat lil'atfal, (Masr: dar alsalam liltibaeat walnashr waltawzie waltarjamati).
- Tabal, L. (2015): aldilalat alsuwsiulujiat lilqimi, majalat aladab waleulum aliajtimaeiati, 2(4).
- Kasim, A. (2019): alqiam al'iijabiat waealaqatuha bialtafkir al'akhlaqii ladaa tulaab aljamieati, majalat dirasat wabuhuth altarbiat alnaweiati, 1(3).
- Hakim, E. (2016): 'iishkaliat altaawil waeamaliat alfahm fi altadawuliat almaerifiat riwayat 'iirhabis - 'ard al'iithm walghufran lieizi aldiyn mihubi", majalat alealamati, 1(2).
- Saduwq, N. (1990): fi alnasi watafsir alnas. majalat alfikr alearabii almueasir nasu alnaqda.
- Alharawii, M. (2001), tahdhib allughati, t 1, qism (dalal), (birut: dar 'iihya' alturath alearabii).
- Manqur, A. (2010): manqur eabd aljalili, ealam aldilalat 'usuluh wamabahithuh fi alturath alearabii, diwan almatbueat aljamieiati, (d. mi), s 26.
- Mukhtar, A. (1992): ealm aldilalati, ta3, (Alqahira: ealam alkutab).
- Sawila, A. (2001): alhujaaj fi alquran min khilal 'ahami khasayisih al'uslubiati, ta1, (Birut: dar Alfarabii)
- Nasr, M. (1990): altasawur alqawmiu alearabiu fi fikr jamal eabd alnaasir1952-1970- dirasat fi eilm almufradat waldilalati-, silsilat 'utruhat aldukturah raqm 06, (Birut- Lubnan: markaz aldirasat alwahdat alearabia).
- Sahrawi, M. (2005): altadawuliat eind aleulama' alearbi, (Birut: dar altalieat liltibaeat walnashri).