سيميائية صورة العدوان على غزة على صفحات المؤسسات الدينية وتفاعلية المستخدمين: الصفحة الرسمية للأزهر الشريف أنموذجًا

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلف

قسم الإذاعة والتلفزيون- كلية الإعلام بنات القاهرة- جامعة الأزهر- القاهرة- مصر

المستخلص

يهدف البحث إلى رصد وتحليل المعاني الدلالية الكامنة للصورة المستخدمة من قبل مؤسسة الأزهر الشريف على صفحتها الرسمية في إدانة العدوان الإسرائيلي الغاشم على قطاع غزة أكتوبر 2023، من حيث (توظيف التحليل السيميولوجي لدراسة خطاب الصورة بمستوييه التعييني والتضميني- دلالة أحجام اللقطات وزوايا التصوير- دلالات الرموز والألوان) هذا من جهة، وكذلك رصد وتحليل تفاعلية المستخدمين نحو المحتوى المقدم من جهة أخرى، وتتحدد عينة الدراسة في الصور التي استخدمتها الصفحة الرسمية للأزهر الشريف للعدوان على قطاع غزة في أكتوبر 2023، في الفترة من 7/ أكتوبر/ 2023، حتى 8 / نوفمبر/ 2023، وتنتمي هذه الدراسة إلى الدراسات النوعية التي تسعى للوصف الدقيق والمتعمق للصورة، والكشف عن الدلالات الكامنة لها، واستخدمت الدراسة أداة التحليل السيميولوجي، معتمدة على مقاربة رولان بارث في التحليل السيميائي للصورة بمستوييه التعييني والتضميني، ونظرية المجال العام لمعرفة طبيعة تعليقات المستخدمين، وكشفت الدراسة عن تنوع الرسائل اللسانية للصور عينة الدراسة، بين التحية والتقدير للشعب الفلسطيني المرابط والصامد على أرضه، وحثّ الشعوب العربية والإسلامية على تقديم المعونات للشعب الفلسطيني الشقيق، ونداء الحكومات للوقوف بكل ما أوتيت من قوة في وجه هذا العدوان الغاشم وداعميه، وكانت اللقطات الطويلة ومتوسطة الطول الأكثر استخدامًا في الصور عينة الدراسة، وكذلك زوايا مستوى النظر، وُوظِّفت الألوان ودلالاتها بشكل واضح في الصور عينة الدراسة، كما أثبتت النتائج كثافة تفاعلية المستخدمين على صور الصفحة الرسمية للأزهر الشريف، بالإعجاب ومشاركة المنشور والتعليق، وجاء الثناء على الأزهر الشريف في مقدمة طبيعة تعليقات المستخدمين على رسائل الصور عينة الدراسة.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


-Muhamad, M. (2023): simyulujia alsuwrat fi alkhitab al'iielamii liltanzimat al'iirhabiat eabr mawaqie altawasul alaijtimaeii: daeish nmwdhjan, bahath eilmi manshur, almajalat aleilmiat libuhuth alealaqat aleamat wal'iielani, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 25(2).
-Arafa, M. (2022): altahlil alsiymiayiyu lilsuwar alfutughrafiat almustakhdamat fi aldieayat alsiyasiat khilal alharb alruwsiat al'uwkraniat 2022, bahth eilmi manshur, almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam, 22(2).
-Bassiouni, I. (2021): simiayiyat alsuwrat alsahufiat lileudwan ealaa ghazat -mayu 2021 fi almawaqie al'iikhbariat lilsuhuf alearabiat wal'ajnabiat - dirasat simiulujiatun, majalat albuhuth Al'iielamia, jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielam, 59(3).
-Muhamad, S. (2021): aldawr alaitisaliu wamaeayir almasyuwliat alaijtimaeiat linashr suar alhawadith al'iirhabia "dirasat taqyimiatan fi 'iitar nazariat almasyuwliat alaijtimaeiat waltahlil aldalalii lilsuwrati, majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielam, 57(4).
-Barakat, S. (2020): simyulujia alsuwrat alsahufiat fi qanawat alaitisal algharbiat almuajahat eabr alshabakat alaijtimaeiat wadawriha fi tashkil aitijahat aljuhur algharbii nahw qadiat al'iirhab bialtatbiq ealaa hadithat alhujum al'iirhabii ealaa masjid alrawdat bisina', almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam, (19).
-Abdel Aziz, H. (2019): simiayiyat alsuwrat fi alsafhat al'uwlaa bialsuhuf almisria "dirasat dalaliat ealaa eayinat min alqadaya alsiyasiat baed thawrati30 yuniu 2013, risalat dukturat ghayr manshuratin, jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielam.
-Al-Dalu, J. (2018): simiayiyat alsuwrat alsahufiat fi aintifadat alquds fi alsuhuf alfilastiniat alyawmiati: dirasat tahliliat muqaranati, majalat dirasat wa'abhathi, aljazayar, jamieat Aljulfa, 30(2).
-Issa, T. (2019): simyayiyatan karykatir masirat aleawdat fi alsahafat alfilastiniati: dirasatan tahliliatan muqaranata, majalat albahith al'iielamia, aleiraqi, jamieat Baghdad, kuliyat Al'iielam, 46(3).
-Muhamad, R. (2017): dalalat altaghtiat almusawarat li'anshitat altanzimat al'iirhabiat fi almawaqie al'iiliktruniat lilsuhuf alearabiat dirasatan tahliliatan simiulujiatan ealaa mawqie sahifatay al'ahram Almisria walsharq al'awsat alsaeudiati, majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielam, 47(2).
-Rabie, H. (2017): simiayiyat alsuwrat fi alkhitab alsuhufii liltanzimat almutatarifati: dirasat tahliliat simiulujiat lueayinat min alrasayil albasariat bimajalat dabiq wfqan limuqaraba "rulan bart", majalat albuhuth al'iielamiat , jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielam, 48(4).
-Abbas, A. (2017): sinaeat alkhawf fi khitab alsuwrat litanzim daeish al'iirhabii eabr mawaqie al'iintirnta, majalat albahith al'iielami, aleiraqu, jamieat Baghdad, kuliyat Al'iielam, 38(1).
-Abdel Aziz, H. (2017): simiayiyat surat alaihtijajat alshaebiat fi alqanawat alfadayiyat almisriat dirasat tahliliata, almajalat aleilmiat libuhuth al'iielam watiknulujia alaitisali, jamieat Janub Alwadi, kuliyat al'iielam watiknulujia alaitisal, 1(3).
-Khattab, A. (2017): simiulujiat altaghtiat almusawarat li'ahdath thawrat 25 yanayir fi suhuf al'ahram walwafd walmisrii alyawma, almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, jamieat Al'ahram Alkanadiati, kuliyat Al'iielam, 18(3).
- https://web.facebook.com/OfficialAzharEg/followers?locale=ar_AR
-Baya, S. (2015): madkhal lisimiayiyat alsuwrat alsahafiati, markaz albasirat lilbuhuth walastisharat walkhadmat altaelimiati, Aljazayar, 28(2).
 Surah Al-A'raf Aya 46.
   Surah Al-Fath, Aya 29.
   Surat Al-Rahman, Aya 41.
-Abdel Jalil, M. (2020): surat almar'at fi 'iielanat alsuhuf al'iiliktruniat almisriati: dirasat simiayiyatun, majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, kuliyat Al'iielami, 53(2).
-Muhamad, I. (2023): simiulujiat alsuwrat litarwij al'anshitat alsiyahiat fi eahd alrayiys eabd alfataah alsaysi bialqanawat altilifizyuniat al'iikhbariat alearabiati, bahath eilmi manshur, almajalat aleilmiat libuhuth Alezaa waltilifizyuni, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam, 25(2).
- Sri, H. (2017). “Semiotics in Advertising as A Way to Play Effective Communications”, 4th Bandung Creative Movement International Conference on Creative Industries, 41.
- Giorgia, A. (2020). Visual Semiotics: Key Concepts and New Directions, 2nd The SAGE Handbook of Visual Research Methods.
-Elhamy, H. (2015): simiulujiat altawasul alaijtimaeii - dirasat tahliliat libinyat alrumuz ghayr allafziat ealaa mawqie fis buk, bahath eilmi muqadam 'iilaa mutamar wasayil altawasul alaijtimaeii: altatbiqat wal'iishkaliaat almanhajiata, alsaeudiat, alriyad, jamieat Al'iimam Muhamad bin Sueud al'iislamiati, kuliyat al'iielam walaitisali.
-Benkrad, S. (2003): alsiymyayiyaat mafahimuha watatbiqatiha, almaghribi, aldaar Albayda'i, manshurat Alzamani.
-Khattab, A. (2018): simulujia altakwin fi alaitisalat altaswiqiat almutakamilati, wadawruha fi eamaliat alaistibsar waltadhakuru, bahth eilmi manshur, almajalat almisriat libuhuth Al'iielami, jamieat Allqahira, kuliyat Al'iielami, 64(3) .
- George, p. (1978). Intelligence de la publicité, Paris, Robert Laffont, 38
-Yakhlef, F. (2012): simyayiyaat alkhitab walsuwrati, lebnan, Beirut, dar Alnahda alearabiati.
- Martin, S. (2009). Practices of Looking ; An introduction to Visual Looking , United kingdom, Oxford press, 55.
-Al-Batriq, N. (2004): aldilalat fi alsiynima waltilifizyun fi easr aleawlamati, Alqahira, dar Gharib liltibaeat walnashri, 10.
-Ismail, H. (2016): tathir almawaqie al'iikhbariat al'iiliktruniat almuajahat fi tashkil al'afkar walaitijahat bialtatbiq ealaa alqadiat almaerufat 'ielamyan bikhaliat almaryut- dirasat tahliliati, majalat alsharq al'awsat libuhuth alealaqat aleamati, alqahirati, aljameiat Almisriat lilealaqat aleamati,11(2).
-Ismail, M. (2013): sakhirun wathawaari: dirasat ealamatiat wathaqafiat fi al'iielam alearabii", Alqahira, dar Alearabii lilnashr waltawziei.
-Bou Azizi, M. (2010): alsiymulujia aliajtimaeiatu, Lubnan, markaz dirasat alwahdat alearabiati, 112.
-Bukhari, A. (2009): dalalat almakan fay alwamudaat al'iishhariat altilifizyunit - dirasit tahlilit siymiulujiat muqaranit bin mutaeamilay alhatif alnaqal najmat wajizi, rusalat majisitir ghir minshwrati, aljazayur, jamieit Aljazayr bin Yusef bn Khadda, klit alealwm alsiyasiyat wal'iielami, qusm ealwm al'iielam walaitisali, 14.
-Toussaint, B. (2000): maa haa alsiymyulujia, tarjamt: Muhamad Nazif, ta2, bruit: Africa Alsharaq.
-Abdel Hamid, S. (2022): altahlil alsiymiulujiu lisuar baydin ealaa 'aghlifat almajalaat almisriati, almajalat aleilmiat libuhuth al'iielam watiknulujia alaitisali, jamieat Janub Alwadi, kuliyat al'iielam watiknulujia alaitisali, 11(4).
- Kasun, U.(2006). Internet and the public sphere: A glimpse of YouTube, e-Journalist,2(6). online at: https://robertoigarza.files.wordpress.com/2008/11/art-internet-and-public-sphere-ubayasiri-2006.pdf.
-Abdel Hadi, S. (2021): shabakat altawasul alaijtimaeii wadawruha fi taeziz thaqafat almuatanat ladaa alshabab alsiynawi- dirasat maydaniatun, majalat albuhuth Al'iielamia, jamieat Al'azhar, kuliyat al'iielami, 57(2), 776.
-Hosni, I. (2013): taeliqat almustakhdimin fi alsuhuf al'iiliktruniat wasalahiatuha litakwin alraay aleami almisrii fi almudawalat aleamati, almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam. 11(3), 394.
-'Ibrahim, N. (2021): simat khitab taeliqat alquraa' fi safahat alsuhuf al'iiliktruniat ealaa mawaqie altawasul alaijtimaeii bishan alliqah almudadi lifayrus kuruna "bialtatbiq ealaa alsafhat alrasmiat limawqie alyawm alsaabie ealaa shabakat fisbuk", majalat albuhuth al'iielamiati, jamieat Al'azhar, kuliyat al'iielami, 58(3).