فاعلية برنامج مقترح قائم على توظيف تقنيات الذكاء الاصطناعي لتحسين جودة الحياة الرقمية لدى طلاب الإعلام التربوي "دراسة شبه تجريبية"

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلفون

1 قسم الإعلام التربوي كلية التربية النوعية جامعة كفرالشيخ

2 مدرس الإعلام التربوي - كلية التربية النوعية – جامعة كفر الشيخ

المستخلص

هدفت الدراسة الحالية معرفة أثر فاعلية تطبيق برنامج مقترح قائم على توظيف تقنيات الذكاء الاصطناعي؛ لتحسين جودة الحياة الرقميَّة لدى طلاب الإعلام التربوي بكلية التربية النوعية- جامعة كفر الشيخ؛ من خلال تحديد عناصر البرنامج المقترح تطبيقه، وبيان فاعليته من خلال قياس اتجاهات طلاب الإعلام التربوي نحو تأثير استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي ودرجة تقبلهم لها، ومعرفة الأسس النظريَّة لجودة الحياة الرقميَّة وأهدافها، وعناصرها ومهاراتها، وبيان أهم التأثيرات الإيجابيَّة والسلبيَّة الناتجة عن توظيف طلاب العينة لتقنيات الذكاء الاصطناعي، وصولًا لرصد مستوى تحسين جودة الحياة الرقميَّة لدى طلاب الإعلام التربوي عينة الدراسة بعد تعرضهم للبرنامج المقترح.
لذا اعتمد الباحثان في الدراسة على المنهج شبه التجريبي، وتكوَّنت عينة البحث من (34) طالبًا من طلاب الفرقة الثالثة بقسم الإعلام التربوي بكلية التربية النوعية- ـجامعة كفر الشيخ، وتمثلت أدوات البحث من اختبار تحصيلي في الذكاء الاصطناعي وتقنياته، وجودة الحياة الرقميَّة، واستبانة استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي، ومقياس جودة الحياة الرقميَّة.
وتوصَّلت الدراسة إلى:
1- وجود فروق ذات دلالة إحصائيَّة بين متوسطي درجات القياسين القبلي والبعدي على اختبار التحصيلي لتقنيات الذكاء الاصطناعي المعرفي لصالح القياس البعدي؛ حيث كانت قيمة (ت) دالة عند 0.001.
2- وجود فروق ذات دلالة إحصائيَّة بين متوسطي درجات القياسين القبلي والبعدي على مقياس تحسين جودة الحياة الرقميَّة لصالح القياس البعدي؛ حيث كانت قيمة (ت) دالة عند مستوى 0.001.
3- وجود علاقة طرديَّة متوسطة بين اعتماد طلاب الإعلام التربوي عينة الدراسة على استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي والمتعة والفائدة المتحققة لطلاب الإعلام التربوي من استخدام تقنيات الذكاء الاصطناعي؛ حيث كانت (0.3< ر<0.7) وهي دالة عند مستوى 0.01.
4- عدم وجود فروق ذات دلالة إحصائيَّة بين متوسطي درجات الذكور والإناث في الاختبار التحصيلي لتقنيات الذكاء الاصطناعي المعرفي؛ حيث كانت قيمة (ت) غير دالة عند مستوى 0.05.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


  • -Abd aljawad, S. (2022). "jawdat alhayaat alrqmyat waealaqatuha bialmumarasat alwiqayiyat liltaeayush mae jayihat kuruna (kufid- 19) almustajidi kama tudrikuha alzawjatu", majalat buhuth altarbiat alnaweiati, 67(2).

    • Mansur, D. (2024). "alealaqat bayn tawzif tiqniaat aldhaka' alaistinaeii fi mawaqie altawasul alaijtimaeii wamueadalat aistikhdam aljumhur litilk almawaqie wamadaa thiqatihim fiha", almajalat aleilmiat libuhuth al'iidhaeat waltilifizyuni, jamieat Alqahirat, kuliyat al'iielami, 29(2).
    •  
    • 'Ibrahim, S. (2024). "dur wasayil altawasul alaijtimaeii fi taweiat al'akadimiiyn bi'adawat watatbiqat aldhaka' alaistinaeiu", almajalat aleilmiat libuhuth al'iidhaeat waltilifiziuni, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 29(7).
    • Zarq, S. (2024), "atijahat alqayim bialaitisal nahw tawzif taqniaat aldhaka' alaistinaeii fi alminasaat al'ikhbaryat alrqmya "dirasat maydaniati", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 86(1), 309.
    • Badr, A. (2024). "atijah muhariri ghuraf al'akhbar altilifizyuniat nahw 'akhlaqiaat tawzif taqniaat aldhaka' alaistinaeii fi sinaeat almuhtawaa alkhabari", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 86(2).

    -Hasan, S. (2024). "altaearud lilmuhtawaa al'iikhbarii eabr wasayil al'iielam alraqamii waealaqatih bimustawaa alwaey bitaqniaat aldhaka' alaistinaeii ladaa aljumhur almisrii "dirasat maydaniati", almajalat aleilmiat lidirasat al'iielam alraqamii walraay aleami, jamieat Bani Suayf kuliyat al'iielami, 1(4).

    • -Rashid, R. (2024). waqie alsahafat alearabiat fi zili taqniaat aldhaka' alaistinaeii "dirasat tahliliat wamaydaniatun", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 69(2).
    • Fahmi, B. (2024). "qabul almustakhdimin almisriiyn limuhtawaa alfidyu almasnue bi'adawat aldhaka' alaistinaeii ealaa minasaat altawasul alaijtimaeii", almajalat aleilmiat libuhuth al'iidhaeat waltilifizyuni, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 27(2).
    • Jamal, E. (2022). "atijahat al'akadiymyyn walmuʱnayyn nahw tatbiq taqniaat aldhaka' alaistinaeii fay mijal kashf al'akhbar alzaayifat bialmawaqie al'ikhbaryat altaliyfizywny", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 70(2).
    • 'Ibrahim, N. (2022). "tathir aistikhdam 'adawat aldhaka' alaistinaeii fi altanabuw bisuluk almustahlik "dirasat shibh tajribiat fi 'iitar namudhaj qabul altiknulujia", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 70(3).
    • Sulayman, M. (2023)."aitijahat alsahafiiyn almutakhasisin nahw ahmyat tawzif taqniaat aldhaka' alaistinaeii fi 'iintaj almadamin almutakhasisat waealaqatiha bitatwir mustawaa 'adayihim almihni: dirasatan maydaniatan fi 'iitar alnazariat almuahadat liqubul waistikhdam altiknulujia", almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahira kuliyat al'iielami, qism alsahafati, 25(2).

    12- Wang, Y., The Application of Artificial Intelligence in Chinese News Media. In 2021 2nd International Conference on Artificial Intelligence and Information Systems, ICAIIS 2021, pp. 266-269. Association for Computing Machinery.

    -Habib, M. (2023). "'iishkaliaat aistikhdam sahafat aldhaka' alaistinaeii min manzur alsahafiiyn almisriiyn watathiriha ealaa jawdat al'akhbar waltaghtiat al'ielamyat fi almuasasat alsahufiati", almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahirat kuliyat al'iielami, qism alsahafati, 25(2).

    -Allawati, N. (2023)."tawzif al'iielamiiyn fi almuasasat al'ielamyat dhat alminasaat alrqmyat litaqniaat aldhaka' alaistinaeii "dirasat maydaniati", almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, 4(2).

    - Ahmed, S. (2023), "taqubl alshabab almusrii liastikhdam tiqniat GPT Chat ka'ahd tatbiqat aldhaka' alaistinaeii "dirasat miydaniytin" majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 36(3).

    -Alyamani, T. (2023)."tafaeul alshabab almisrii mae wasayil al'iielam alrqmyat watathiratiha fi qubul tiknulujia aldhaka' alaistinaeii ladayhim "dirasat maydaniatin", almajalat aleilmiat libuhuth al'iidhaeat waltilifizyuni, jamieat Alqahira, kuliyat Al'iielam, 25(3).

    -Muhamad, S. (2023). "aitijahat alnukhbat al'ielamyat wal'akadimiat nahw tawzif tatbiqat aldhaka' alaistinaeii fi aleamal alsahafii, almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat alqahirati, kuliyat al'iielami, aljuz' althaani, aleadad 84, 'aemal almutamar aleilmii alduwalii al 28 likuliyat al'iielam yulyu/ sibtambar2023.

    - Abbas, N. (2023). "aistikhdam alwasayit almutaeadidat waldhaka' alaistinaeii bialmawaqie al'ikhbaryat almisriat wadawriha fi tatwir almadmuni", almajalat almisriat libuhuth al'iielam jamieat Alqahira, 'aemal almutamar aleilmii alduwalii althaamin waleishrina, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 84(1).

    19 –Di Cui & Fang Wu, “The influence of media use on public perceptions of artificial intelligence in China: Evidence from an online survey‖ , Information Development, Vol. 37(1) , 2021 , p.p 45–57.

    - Husayn, L. (2021). "madaa 'iidrak alsahafiiyn al'urduniyiyn limafhum sahafat alruwbut watahadiyatiha almihniat wal'akhlaqiati", risalat majistir fi alsahafat wal'iielam alhadithi, maehad al'iielam Al'urduniy.

    21- Bastian M, Helberger N & Makhortykh M. Safeguarding the Journalistic DNA: Attitudes towards the Role of Professional Values in Algorithmic News Recommender Designs, Digital Journalism, 9(6), 835-863, 2021.

    22- Hofeditz, Lennart; Mirbabaie, Milad; Holstein, Jasmin; and Stieglitz, Stefan. Do you trust an AI-journalist? A credibility analysis of news content with aiauthorship. ECIS 2021 Research Papers. 50, 2021.

    23- Kim, Daewon & Kim, Suwon. A model for user acceptance of robot journalism: Influence of positive disconfirmation and uncertainty avoidance. Technological Forecasting and Social Change, 163,120448, 2021.

    - Badawi, M. (2021), "aliat tatbiq wa'iintaj sahafat alruwbut fi misr fi daw' aistikhdam 'adawat aldhaka' alaistinaeii", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 75(4).

    25- Vaclav Moravec, Veronica Mackova, Jakub Sido &Kamil Ekstein, ― Communication Today, Trnava , Vol.11, Iss.1, 2020, P.P 36-53.

    26- J Scott Brennen, Philip N Howard & Rasmus K Nielsen, ―What To Expect When You ‘re Expecting Robots: Futures, Expectations, And Pseudo- Artificial General Intelligence In UK News‖, Journalism, 2020, P.P 1 –17.

    - Mahmud, A. (2021)," tawzif tatbiqat aldhaka' alaistinaeii fi 'iintaj almuhtawaa al'iielamii waealaqatiha bimisdaqiatih ladaa aljumhur almisrii", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 55(2).

    - Alkhuli, S. (2020)." aitijahat alsahafiiyn almisriiyn 'iiza' tawzif aldhaka' alaistinaeii fi tatwir almadamin alsahufiat alkhassat bialthara' almaelumati", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 72(2).

    29- Graefe, A., & Bohlken, N. Automated journalism: A meta-analysis of readers’ perceptions of human-written in comparison to automated news. Media and Communication, 8(3), 50–59, 2020.

    30- Regina Luttrell, Adrienne Wallace, Christopher Mccollough & Jiyoung Lee, The Digital Divide: Addressing Artificial Intelligence in Communication Education, Journalism & Mass Communication Educator, Vol. 75(4), 2020, P.P 470-482.

    31- Maswadi, N. I. Attitudes of Jordanian Journalists towards the Functional and Professional Dimensions of Robot Journalism. Theses Masters, Media and Journalism, University of Petra (Jordan), ProQuest Dissertations & Theses Global, p 137. 2020.

    32- Paschen, J. Investigating the emotional appeal of fake news using artificial intelligence and human contributions. Journal of Product & Brand Management, 29(2), 223–233, 2020.

    33- Sangwon Lee et al. Predicting AI News Credibility: Communicative or Social Capital or Both? Communication Studies 71(2), 428-447, 2020.

    34- Seth C. Lewis, Amy Kristin Sanders and Casey Carmody, Libel by Algorithm? Automated Journalism and The Threat of Legal Liability‖, Journalism & Mass Communication Quarterly, Vol. 96(1), 2019, P.P 60 –81.

    35- Marie-Helen Maras & Alex Alexandrou, ―Determining Authenticity of Video Evidence in The Age of Artificial Intelligence and In the Wake of Deep fake Videos‖, The International Journal of Evidence & Proof, Vol. 23(3) ,2019, P.P 255–262.

    - Muhammad, H. (2024). "dur minasaat altawasul alaijtimaeii fi taweiat 'akhisaayiy al'iielam altarbawii bi'adawat altahawul alraqmii watiqniaat aldhaka' alaistinaeii, "dirasat maydaniati", majalat albuhuth al'ielamyat, jamieat al'azhar, kuliyat Al'iielami, 69(1).

    - Muhammad, A. (2024). "aietimad tulaab al'iielam altarbawii ealaa tatbiqat aldhaka' alaistinaeii fi 'iintaj almawadi al'iidhaeiat waltilifizyuniati, "dirasat maydaniatin", majalat buhuth alealaqat aleammat alsharq Al'awsat, 51(2).

    - Muhammad, N. (2024). "aitijah al'akadimiiyn wa'akhisaayiy al'iielam altarbawii nahw tawzif barnamaj aldhaka' alaistinaeii (Chat GPT) fi al'abhath aleilmiat wa'iintaj almuhtawaa", majalat albuhuth al'ielamyat, jamieat Al'azhar, kuliyat al'iielami, 69(1).

    -Zaghloul, H. (2023), "siaghat almuhtawaa al'iibdaeii bial'iielam altarbawii biaistikhdam tiqniat aldhaka' alaistinaeii Chat GPT aistikshaf alfuras waltahadiyati", majalat buhuth altarbiat alnaweiati, jamieat Almansura, kuliyat altarbiat alnaweiati, 75(2).

    - Salama, H. (2023), "tawzif taqniaat aldhaka' alaistinaeii fi tatwir 'iintajat talabat al'iielam fi aljamieat alkhalijiati", majalat aitihad aljamieat alearabiat libuhuth al'iielam watiknulujia alaitisal, 21(2).

    - Alsayid, I. (2023). "'iidrak talabat al'iielam fi aljamieat almisriat limaearif wamaharat taqniaat aldhaka' alaistinaeii allaazimat lilaindimaj fi suq aleimli, "dirasat maydaniat fi daw' alnazariat almaerifiat alajtmaeya", almajalat aleilmiat libuhuth alsahafati, jamieat Alqahirati, kuliyat al'iielami, 26(2).

    - 'Abu alhasan, F. (2023). "aitijahat darisiun wamumarisi al'iielam 'iiza' tawzif tatbiqat aldhaka' alaistinaeii fi aleamal al'iielamii fi daw' alnazariat almuahadat liqubul altiknulujia", almajalat alearabiat libuhuth al'iielam walaitisali, 42(1).

    - Fatehi, N. (2023). "aitijahat tulaab al'iielam lidawr altadrib aleamalii ealaa tiqniaat aldhaka' alaistinaeii watathirih ealaa ta'aʱyluʱm libiyat aleimla", almajalat almisriat libihuwth alray aleaami, jamieit Alnahda, 'aemaal mawtamar kuliyat al'iielami, 3(2).

    -Abdel Razek, M. (2022)," tiqniaat aldhaka' alaistinaeii fi al'iielam alwaqie waltatawurat almustaqbaliati: dirasat tatbiqiat ealaa alqayimin bialaitisal bialwasayil al'ielamyat almsryat walerbya", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, kuliyat al'iielami, jamieat Alqahira, 81(2).

    -Ahmed, E. (2022), "aistikhdamat tulaab al'iielam altarbawii litatbiqat aldhaka' alaistinaeii wal'iishbaeat almutahaqiqati", almajalat almisriat libuhuth al'iielami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 81(1).

    - Aldasuqi, A. (2022). " aitijahat tulaab kuliyaat al'iielam fi misr nahw aistikhdam tatbiqat aldhaka' alaistinaeii fi majal altaelim 'athna' 'azmat kuruna "dirasat maydaniat muqaranati", almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 3(1).

    - 'Ibrahim, S. (2021). "alaitijahat alhadithat fi buhuth tathir aldhaka' alaistinaeii ealaa almuntaj al'iielamii", majalat buhuth alealaqat aleammat alsharq al'awsata, aljameiat Almisriat lilealaqat aleammat, 35(2).

    - Salim, D. (2021), "faeiliat aistikhdam tiqniaat aldhaka' alaistinaeii fi mawaqie altawasul alaijtimaeii min wijhat nazar tulaab al'iielam altarbwi, "alfis buk anmwdhjan", almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, jamieat Alqahira, kuliyat al'iielami, 3(1).

    -Amer, H. (2008), "faeiliat barnamaj tadribiun mustanid 'iilaa nazariat tiriz fi tanmiat hali almushkilat alriyadiat 'ibdaeyan", risalat dukturah ghayr manshurt, kuliyat altarbiat qism altarbiat waeilm alnafsi, jamieat Almalik Abd Aleaziz, almamlakat alearabiat Alsaeudiat.

    - Zayn aldiyn, M. (2005). "tatwir kifayat altulaab walmuealimin bikuliyaat altarbiat litalbiat mutatalabat 'iiedad baramij altaelim eabr alshabakati", risalat dukturah ghayr manshurtin, kuliyat altarbiat jamieat Helwan.

    89- Lidia Oshlyansky, et. Al., “Validating the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology (UTAUT) tool cross-culturally, 2007”. Available at:10.14236/ewic/HC12007.67.

    90- Venkatesh et al., (2003), “User Acceptance Of Information Technology: Toward A Unified View”, In: MIS Quarterly, September 2003, Vol. 27 No. 3, pp. 425-478, Available at: https://www.jstor.org/stable/30036540 p. 447.

    - Mahmud, A. (2023). "taqabal tulaab al'iielam fi misr wal'iimarat litatbiqat aldhaka' alaistinaeii watathiriha ealaa mustaqbalihim alwazifi, "dirasat fi 'iitar namudhaj qabul altiknulujia", almajalat almisriat libuhuth alraay aleami, jamieat Alqahirati, kuliyat al'iielami, markaz buhuth alraay aleami, 2(2).

    94-Christian Szegedy et al., “Intriguing properties of neural networks”, Cornell University, 21/12/2013, available at: https://arxiv.org/abs/1312.6199.

    - Salama, M. (2021). "aldhaka' alaistinaeii watharuh ealaa huriyat altaebir fi mawaqie altawasul alaijtimaeii, majalat albuhuth alqanuniat walaqtsadyat, jamieat Almansurat, kuliyat alhuquqi, 77(2).

    -Abd albaqy, E. (2020). 'ahmad eadil eabd alfataahi, "aitijahat alsahafiiyn walqiadat nahw tawzif taqniaat aldhaka' alaistinaeii dakhil ghuraf al'akhbar bialmuasasat alsahufiat almisriati, "dirasat tatbiqiati", almajalat almisriat libuhuth alraay aleami jamieat alqahirati, kuliyat al'iielami, markaz buhuth alraay aleami, 1(2).

    -Abd Alnuwr, A. (2005)." madkhal 'iilaa ealam aldhaka' aliastinaeii", madinat almalik Abd aleaziz lileulum altaqniati, Alrayadi, almamlakat alearabiat Alsueudiat .

    99- Sadchenko, Olena and Davydova, Iryna and Yakymyshyn, Liliya and Kovalchuk, Svitlana and Chernenko, Daryna and Zaitseva, Anna, Modern Marketing to Scale the Business (May 13, 2020). International Journal of Advanced Research in Engineering and Technology (JARET), 11(4), 2020, pp. 324-333., Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=35997689.

    - Mustafa, W. (2021). "faeiliat tiqniat alshaat but rwbutat almuhadathat bialmuasasat alsihiyat fi altaweiat alsihiyat bifayrus kurwna almustajda", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielam jamieat Al'azhar, 58(1).

    101- Maswadi, Nour Issa (2020), Attitudes of Jordanian Journalists Towards the Functional and Professional Dimensions of Robot Journalism.

    - Mahmud, A. (2020). "tatbiqat aldhaka' alaistinaeii madkhal litatwir altaelim fi zili tahadiyat jayihat kuruna fayrus kuruna|, almajalat alduwaliat lilbuhuth fi aleulum altrbwyat, almuasasat alduwaliat lafaq almustaqbali. almujalad althaalithu, 4, 204(1).

    - Muhamad, A. (2021). "astiratijiaat mukafahat aljarayim al'ilktrwnyat fi aleasr almaelumatii tezyzan liruyat misr 2030 dirasat aistishrafiati", majalat albuhuth al'ielamyat, kuliyat al'iielami, jamieat Al'azhar, 58(2).

    104-Galily, Y.,  "Artificial intelligence and sports journalism: Is it a sweeping change? Technology in society", 54, 2018, 47-51.

    105- Biswal, S. K., & Gouda, N. K., "Artificial intelligence in journalism: A boon or bane?. In Optimization in machine learning and applications", 2020, pp. 155-167. Springer, Singapore.

    106-Jacob Roberts, “Thinking Machines: The Search for Artificial Intelligence”, Science History, 14/7/2016, available at https://www.sciencehistory.org/distillations/thinking-machines-the-search-forartificial-intelligence.

    107-Klaus Schwab, the Fourth Industrial Revolution: what it means, how respond, 14 Jan 2016, the World Economic Forum.

    108- VanDykGibson, J. L., K-12 Educational Technology Implementations: A Delphi Study (Unpublished Doctor Dissertation), Walden University, USA. ([1]), 2016, JAC.

    109- Chuan, Ching-Hua, Wan-Hsiu Sunny Tsai, & Su Yeon Cho. (2019, January). Framing artificial intelligence in American newspapers. In Proceedings of the 2019 AAAI/ACM Conference on AI, Ethics, and Society (pp. 339-344).

    )110-Saad Saad, D. T. A., Integration or Replacement: Journalism in the Era of Artificial Intelligence and Robot Journalism, 2020.

    - Afifi, J. (2015). " aldhaka' aliastinaeiu wal'anzimat alkhabiratu", dar 'Amjad lilnashr waltuwziei.

    - Abd alhadi, Z. (2000). "aldhaka' aliaistinaeiu walnuzum alkhabirat fi almaktabati", almaktabat al'akadimiatu, aldaqi, Alqahira.

    114- Massan, B.H., "Quality of Life, Public Planning and Private Living", Free Press, N.Y.UK,2002.